9. Ostoja Jaśliska

Ostoja Jaśliska 

Podstawowe informacje:

Kod: PLH180014

Specjalny Obszar Ochrony siedlisk (SOO)

Region biogeograficzny: alpejski

Powierzchnia: 29 286,8 ha

Region administracyjny:

Województwo podkarpackie –  100%

Gminy: Krempna, Iwonicz Zdrój, Jaśliska, Dukla, Rymanów, Bukowsko, Komańcza

.

Sprawujący nadzór :
Zarząd Zespołu Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie,

Lasy w zarządzie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie 

Charakterystyka obszaru

Obszar  obejmuje górne dorzecze Jasiołki i źródliska Wisłoka we wschodniej części Beskidu Niskiego, aż po Cergową Górę oraz Zawadkę Rymanowską i Królik Polski na północy. Teren stanowi strefę przejściową pomiędzy dwiema jednostkami geomorfologicznymi łańcucha Karpat Wschodnich i Zachodnich, między Przełęczami Dukielską i Łupkowską. Rzeźba terenu ma łagodny charakter, wzniesienia nie przekraczają 1000 m npm, deniwelacje wynoszą 450-550 m. Najwyższe szczyty tego obszaru to Kamień (863 m npm), Danawa (841 m npm), Kanasiówka (823 m npm). W dolinach i na zboczach występują tarasy i spłaszczenia erozyjne. Interesującą budowę geologiczną wykazują okolice wzgórza Piotruś (727 m npm) i Ostrej (687 m npm), gdzie Jasiołka tworzy malowniczy przełom. W strefie szczytowej Piotrusia oraz w masywie Kamienia nad Jaśliskami znajduje się ciąg skałek zbudowanych z piaskowca oraz rumowiska skalne. Na Górze Cergowej występują liczne jaskinie. Większą część obszaru (82%) pokrywają lasy o wysokim stopniu naturalności zbiorowisk roślinnych. Dominują żyzne buczyny karpackie. Tereny otwarte to głównie dawne pastwiska i łąki, których użytkowania zaprzestano w ostatniej dekadzie oraz grunty orne i tereny rolnicze. Bogata jest sieć rzeczna, liczne źródliska i wysięki wody, wokół których formują się młaki. Charakterystycznym elementem krajobrazu są tutaj tereny po opuszczonych wsiach łemkowskich Jasiel, Czeremcha i Lipowiec, które obecnie zajmują łąki i pastwiska.

Spośród siedlisk chronionych istotnych dla Wspólnoty występują tu m.in.: dobrze zachowane biocenozy leśne o naturalnym składzie gatunkowym, przede wszystkim buczyny, a także dobrze zachowane jaworzyny,  niżowe i górskie świeże łąki, łęgi z olsami źródliskowymi, murawy bliźniczkowe, torfowiska przejściowe i trzęsawiska, torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk, grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny, ziołorośla,  pionierska roślinność na kamieńcach górskich potoków oraz   jaskinie.  Osobliwością ostoi są unikatowe w Karpatach zbiorowiska jaworzyny górskiej - lasu, w którym dominują jawory i wiązy, a w runie obficie występuje bardzo rzadka paproć - języcznik zwyczajny. Flora naczyniowa obszaru liczy ok. 900 gatunków, z czego aż 600 to gatunki leśne, a ok.90 gatunki górskie.

Obszar jest ważną ostoją fauny puszczańskiej z dużymi drapieżnikami: niedźwiedziem, wilkiem i rysiem. Silne są populacje nadobnicy alpejskiej oraz kumaka górskiego. Unikatowe jest występowanie cennych gatunków ksylobontycznych bezkręgowców (zgniotek cynobrowy, zagłębek bruzdkowany). W jaskiniach na Cergowej Górze są najważniejsze w Karpatach kolonie zimowe i rozrodcze nietoperzy: nocka Bechsteina, nocka orzęsionego, i podkowca małego. Obszar charakteryzuje się też bogatą fauną ptaków, zwłaszcza drapieżnych, a przez Przełęcz Dukielską prowadzi ważny szlak migracyjny ptaków. Bytują tu: bocian biały ,trzmielojad, kania czarna, kania ruda, orzeł bielik,  gadożer, błotniak stawowy, błotniak zbożowy i łąkowy, orlik krzykliwy, orzeł przedni, rybołów, sokół wędrowny, jarząbek, derkacz, żuraw, łęczak, rybitwa rzeczna, puchacz, sóweczka, puszczyk uralski, włochatka, lelek, zimorodek, kraska, dzięcioł zielonosiwy, dzięcioł czarny, dzięcioł średni, dzięcioł białogrzbiety, dzięcioł trójpalczasty, lerka, podróżniczek, jarzębatka, muchołówka mała, muchołówka białoszyja, gąsiorek, dzięcioł białoszyi.

Regularnie występują ptaki migrującem.in.: czapla siwa, jastrząb, krogulec, myszołów ,pójdźka, puszczyk, uszatka., krętogłów,. dzięciołek, jaskółka dymówka oknówka, świergotek drzewny i łąkowy, pliszka górska i siwa, pluszcz, rudzik. słowik szary, kopciuszek, kląskawka., dzwoniec, kos, kwiczoł, trzcinniczek. sikora uboga, czarnogłowa, modraszka i bogatka, mysikrólik.

Klasy siedlisk:

- lasy liściaste – 23%,

- lasy iglaste –  29%,

- lasy mieszane – 30%,

- siedliska łąkowe i zaroślowe – 9%,

- tereny rolnicze – 9%.

Formy ochrony istniejące w obszarze:

Rezerwaty przyrody:

Bukowica, Cisy w Nowej Wsi, Kornuty, Modrzyna, Przełom Jasiołki, Wadernik, Kamień nad Jaśliskami, Źródliska Jasiołki, Rezerwat Tysiąclecia na Cergowej Górze

Jaśliski Park Krajobrazowy,

Obszar Chronionego Krajobrazu Beskidu Niskiego,

 Zagrożenia:

Zarzucenie gospodarowania na terenach otwartych i uruchomienie procesu sukcesji. Penetracja jaskiń w okresie hibernacji nietoperzy. Potencjalnym zagrożeniem może być zintensyfikowana gospodarka leśna. Obserwuje się też nasilanie się ruchu turystycznego i rekreacyjnego.

Mapa poglądowa:

Mapy szczegółowe: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/?obszar=PLH180014

Źródła danych:

• Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
• Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie
• Europejska Agencja Środowiska