15. Golesz

Golesz

Podstawowe informacje:

Kod: PLH180031

Specjalny Obszar Ochrony siedlisk (SOO)

Region biogeograficzny: kontynentalny

 Powierzchnia: 260,9 ha

Region administracyjny:

 Województwo podkarpackie –  100%

Gminy:  m.Jasło, Jasło, Kołaczyce

Sprawujący nadzór :
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Rzeszowie 

Charakterystyka obszaru

 Obszar o powierzchni 260,9 ha leży na terenie wsi Krajowice, w przysiółku Podzamcze, gminie Kołaczyce, w sąsiedztwie miasta Jasła. W sensie geobotanicznym znajduje się on w południowo-zachodnim krańcu Pogórza Strzyżowskiego, w zachodniej części pasma Wzgórz nad Warzycami.

W południowej części obszaru, na 27,45 ha powierzchni znajduje się rezerwat geologiczny Golesz, utworzony w 2000 roku.  Obszar Natura 2000 "Golesz" to w większości stromo nachylone stoki, od strony południowej opadające ku dolinie Wisłoki. Rozciąga się on na wysokości od 220 do 340 m n.p.m. Mniejsze spadki obserwuje się w części wierzchowinowej, gdzie z kolei bardziej urozmaicona jest mikrorzeźba terenu. Przepływające potoki są płytkie, mocniej wcinają się w teren w dolnych jego partiach. W części zachodniej znajdują się liczne wychodnie piaskowca ciężkowickiego oraz pozostałości umocnień obronnych średniowiecznego zamku Golesz w postaci wału, fosy, majdanu oraz resztek wieży i bramy wjazdowej. W północnej części rezerwatu "Golesz", na spłaszczeniu wierzchowinowym powstało siedlisko lasu wyżynnego, zaś w obniżeniach nad potokami i w miejscach wysięku wód - siedlisko lasu wyżynnego - wariantu wilgotnego.  Wykształcone jest tu zasadniczo jedno piętro roślinności - piętro pogórza. Panującym zbiorowiskiem leśnym jest grąd z dużym udziałem gatunków charakterystycznych dla grądów. W wyższych położeniach przeważa również grąd, ale w postaciach bardziej nawiązujących do buczyny, ze względu na liczny udział gatunków charakterystycznych dla związku buczyny mezo- i eutroficznych lasów liściastych. Występujące tu płaty grądu zajmują siedliska umiarkowanie wilgotne i świeże, na glebach brunatnych. Jednak na znacznych terenach związek ten został silnie zniszczony w wyniku gospodarczej działalności człowieka. Obecny stan zbiorowisk grądowych znacznie odbiega od pierwotnego i tylko w niewielu miejscach spotyka się płaty o charakterze zbliżonym do naturalnego. Panujące na opisywanym terenie grądy wykazują duże zróżnicowanie spowodowane zespołem czynników glebowych, które decydują o wykształceniu się kilku podzespołów (m.in. grądu kokoryczkowego). Występuje tu również podgórski łęg jesionowy, uboga buczyna górska i podgórska dąbrowa. W budowie pokrywy roślinnej tego terenu niewielki udział mają zbiorowiska porębowe wieloletnich roślin ruderalnych, nitrofilne zbiorowiska okrajkowe i dywanowe, a także sadzone lasy sosnowe i modrzewiowe. Wśród zbiorowisk leśnych tego terenu występują także  zbiorowiska łęgowe w dolinach potoków.

W obszarze występują również jaskinie nieudostępnione do zwiedzania. W podszycie lasu - poza roślinnością charakterystyczną dla tych obszarów jak:  obrazki alpejskie, bluszcz, konwalia, kopytnik, pierwiosnek, wawrzynek wilczełyko -  występują także: pokrzyk wilcza jagoda, buławnik mieczolistny, kostrzewa górska, groszek czerniejący, nawrocik lekarski, miodownik melisowaty, gnieźnik leśny, paprotka zwyczajna, kokoczka południowa, barwinek pospolity i fiołek przedziwny. W obszarze znajdują się siedliska bociana białego.

Klasy siedlisk:

- lasy liściaste – 65%,

- lasy iglaste –  12%,

- lasy mieszane – 22%,

- siedliska rolnicze – 1%,

Formy ochrony istniejące w obszarze:

Rezerwat przyrody  Golesz

 Zagrożenia:

Podstawowe zagrożenia dla środowiska przyrodniczego obszaru "Golesz" wynikają z:

• prowadzonej gospodarki leśnej, ograniczającej naturalne procesy regeneracji i różnicowania wiekowego drzewostanów,
•  przerębywania niektórych oddziałów leśnych wskutek czego następuje ograniczanie możliwych miejsc bytowania ptactwa i bezkręgowców oraz niszczenie ściółki,
• usuwania przewróconych kłód i martwych drzew,
• rozgrzebywania ściółki przez grzybiarzy,
• odwadniania terenów źródliskowych,
• turystyki w rejonie rezerwatu.

Mapa poglądowa:

Mapy szczegółowe: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/?obszar=PLH18031

Źródła danych:

• Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
• Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie
• Europejska Agencja Środowiska