Biuletyn Informacyjny pn. ZLEWNIA WISŁOKI W NOWYM CYKLU WODNYM 2022-2027, a w nim min. opis prac poprzedzających cykl wodny, informacje o nowym Planie Gospodarowania Wodami na lata 2022-2027, przygotowany w związku z faktem, że ukazał się długo oczekiwany dokument pn. Plan Gospodarowania Wodami na obszarze Dorzecza Wisły, który usankcjonował nowy cykl wodny 2022-2027.
Każdy nowy planistyczny cykl wodny poprzedzony jest przeglądem i aktualizacją dotychczasowych działań i ich skutków w środowisku wodnym. W polecanym tutaj opracowaniu przybliżono efekty weryfikacji danych przyjmowanych do prac planistycznych na terenie zlewni Wisłoki, tj. zestawienie nowych jcwp, nową typologię wód, weryfikację statusu jcw oraz oceny ryzyka a także obszarów chronionych.
Zapraszamy do szczegółowego zapoznania się z naszym Biuletynem Informacyjnym nr 2/2022 (149). Biuletyn udostępniamy w całości w formie pliku do pobrania (*pdf).
Do pobrania: Biuletyn Informacyjny nr 2/2022 (149)
W ostatnich dniach staraniem Katedry Ochrony Środowiska oraz Wydawnictw Akademii Nauk Stosowanych w Tarnowie ukazała się nowa książka pt. „Waloryzacja przyrodnicza obszaru źródliskowego i górnychpartii rzeki Jasiołki”. Redaktorami książki są dr Mariusz Klich (ANS w Tarnowie) oraz mgr Sabina Klich (Uniwersytet Jagielloński). Współautorem wybranych rozdziałów jest mgr Paweł Franczak (ANS w Tarnowie).
Autorzy publikacji zapraszają na wykład promocyjny dra Mariusza Klicha, który odbędzie się w najbliższy piątek 21 kwietnia 2023 r. o godzinie 15.00 w budynku A (sali nr 120).
Działalność przemysłowa oraz ogólnie cywilizacyjna człowieka doprowadziła doDziałalność przemysłowa oraz ogólnie cywilizacyjna człowieka doprowadziła doznaczących zmian w klimacie ziemi. Tempo tych zmian w ostatnich latach bardzoprzyśpieszyło. Wzrost zawartości dwutlenku węgla oraz innych gazów cieplarnianychw atmosferze powoduje nadmierne nagrzewanie sie atmosfery. Wyższe temperaturywpływają na topnienie lodowców i czap lodowych na biegunach, które mają znaczeniew regulacji temperatury globu. Zmiany dotyczą również stref podbiegunowych jaktundra gdzie gleba od tysięcy lat pozostawała zamarznięta. Rozmarzając uwalnia dużeilości metanu (klatraty metanu), który jest silnym gazem cieplarnianym. Białapowierzchnia lodowców (śniegu) odbija promienie słoneczne zwiększając albedoi zapobiegając podnoszeniu się temperatury. Zmniejszanie się powierzchni lodowcówi czap lodowych biegunów potęguje proces ocieplania. Podnoszenie temperaturydestabilizuje inne cechy klimatu. Częstsze susze i to w regionach, w których dotychczasnie występowały, fale upałów, ulewne deszcze, niszczycielskie wiatry, zaburzenia cykli pór roku – w znaczący sposób wpływają na działalność i gospodarkę człowieka.
Czy my ludzie, jako jednostki możemy wpływać na te zmiany?
Zapraszamy do szczegółowego zapoznania się z naszym Biuletynem Informacyjnym nr 1/2022 (148). Biuletyn udostępniamy w całości w formie pliku do pobrania (*pdf).
Do pobrania: Biuletyn Informacyjny nr 1/2022 (148)
Z rocznym opóźnieniem w lutym weszły w życie Plany Gospodarowania Wodami na obszarach Dorzeczy Wisły i Odry.
W dniu 17 lutego weszło w życie Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 4 listopada 2022 r. w sprawie Planu Gospodarowania Wodami na obszarze dorzecza Wisły, opublikowane w Dzienniku Ustaw z 2023 r. poz.300.
W Dz.U. z 2023 r poz. 335 opublikowano Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 listopada 2022 r. w sprawie Planu Gospodarowania Wodami na obszarze dorzecza Odry, które weszło w życie 24 lutego 2023 r.
Plany dla pozostałych dorzeczy opublikowane m.in. w Dz.U. 2023 m.in. pod poz. 114, 210 wchodzą w życie w dniu 23 marca 2023 r.
Od wielu lat prezentowaliśmy na naszej stronie oceny stanu wód w zlewni Wisłoki wzbogacane w informacje merytoryczne z zakresu zmian prawnych, metodyk badań i ocen, warunków wykonywania badań mających wpływ na końcowe oceny stanu wód. Ostatnie opracowanie, opublikowane w roku 2021zawierało informację o stanie wód zlewni Wisłoki za rok 2020. Kolejna ocena, za rok 2021, winna podsumowywać sześcioletni okres badań 2016-2021, lecz ze względu na brak możliwości uzyskania danych w terminie umożliwiającym szybkie udostępnienie aktualnych ocen dla zlewni, podjęto decyzję o wykorzystaniu informacji prezentowanych przez GIOŚ – podmiot odpowiedzialny za prowadzenie monitoringu i wykonywanie ocen stanu wód. Ze względu na zmiany przepisów dotyczących terminów klasyfikacji i ocen stanu wód, informacje te dostępne są dopiero w IV kwartale roku następującego po zakończeniu cyklu badań. Tabele z ocenami stanu wód powierzchniowych monitorowanych i niemonitorowanych dostępne są na stronie GIOŚ (https://gov.pl/web/gios) w zakładce „Stan środowiska” pod adresami: https://wody.gios.gov.pl/pjwp/api/publications/media/534 ;
Przedstawiamy kolejną publikację pn. „Waloryzacja przyrodnicza obszaru źródliskowego i górnych partii rzeki Wisłoki”. Ukazała się ona dzięki Wydawnictwu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie pod redakcją Mariusza Klich i Sabiny Klich ze wsparcie finansowym Fundacji Ekologicznej Czysta Wisłoka.
Wisłoka to prawobrzeżny dopływ Wisły o ponad 160 km długości, zaś powierzchnia zlewni to aż 4 110 km2. Dość duży i zróżnicowany obszar. Od typowo górskich krajobrazów Beskidu Niskiego, po równinne tereny Kotliny Sandomierskiej. Patrząc od ujścia, Wisłoka tworzy tak zwane „widły Wisłoki”, gdyż na południu wpadają do niej dwa główne dopływy Jasiołka i Ropa, układając się w widlaste odnogi. Tereny te zamieszkiwane były od niepamiętnych czasów, stąd też, mimo burzliwej historii regionu, wiele jest śladów ludzkiej aktywności. Czasami łączyła się ona z wykorzystywaniem natury, a konkretnie drzew. Były one przedmiotem kultu, drogowskazami, barierą chroniącą budynki i drogi przed siłą wiatru, wreszcie miejscem wypoczynku. Zazwyczaj należące do dzikiej przyrody, sadzone były także ręką człowieka. Wiele z nich przetrwało do naszych czasów i stało się pomnikami – pomnikami przyrody . W dorzeczu Wisłoki, na oficjalnych wykazach, takich miejsc jest ponad 150, ale tak naprawdę o wiele więcej, bo przybywają nowe.
Zbierając materiały do filmu o pomnikach przyrody w dorzeczu Wisłoki posiłkowałem się także informacjami przesłanymi przez gminy leżące w tym właśnie obszarze. Ciekawy materiał otrzymałem z Kołaczyc. Do wykazu interesujących mnie przyrodniczo obiektów dołączone były dwie legendy związane z jednym z drzew. I tak się zaczęło.
"Dąb w Bieździedzy - historia niezwykła"
W otoczeniu XV-wiecznego kościoła pod wezwaniem Św. Trójcy w Bieździedzy stoi tylko jedno drzewo. Jedno, ale jakie! siedemsetletni dąb - pomnik przyrody2 .
Obszar źródliskowy rzeki Ropy jest niezwykle ciekawy i cenny pod względem przyrodniczym. O jego walorach decydują: naturalne zróżnicowanie fizjograficzne terenu oraz relatywnie bardzo mała antropopresja. Dolina Ropy na odcinku jej pierwszych kilkunastu kilometrów, poczynając od jej źródeł do miejscowości Wysowa –Zdrój, jest niezwykle malownicza. Eksploatacja środowiska polega tu głównie na: rekreacji i turystyce, mało intensywnej, bliskiej naturze gospodarce rolnej, luźnej zabudowie mieszkalnej i związanej z nią infrastrukturą oraz praktycznie brakiem przemysłowego użytkowania terenu. „Waloryzacja przyrodnicza obszaru źródliskowego i górnych partii rzeki Ropy – lewobrzeżnego dopływu Wisłoka” – publikacja, która ukazała się w 2017r. nakładem Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie przy współfinansowaniu przez Fundację Ekologiczną „Czysta Wisłoka” jest efektem badań przeprowadzonych w ciągu całego sezonu roku 2016. Przeprowadzenie badań przyrodniczych w okresie tylko jednego sezonu obarczone jest jednak dużymi ograniczeniami. Dlatego celem autorów nie było napisanie stricte naukowej publikacji lecz przeprowadzenie badań wstępnych, które mogą, a nawet powinny być w przyszłości kontynuowane i rozszerzane. Pomimo tego, udało się w terenie zidentyfikować ponad 130 gatunków występujących naturalnie roślin oraz 79 gatunków zwierząt. W pierwszej części opisano formy ochrony przyrody ustanowione w obszarze źródlisk Ropy i w ich pobliżu. Na potrzeby waloryzacji przeprowadzono badania fizykochemiczne dotyczące wybranych parametrów wody Ropy. Zasadnicze badania stanowiły przeprowadzone inwentaryzacje flory i fauny badanego obszaru, zinwentaryzowano również wybrane cenne i chronione siedliska roślinne. W końcowej części obszernie opisano zmiany przepływu oraz warunki meteorologiczne wód zlewni górnej Ropy.
Część III – odcinek dolnego biegu rzeki – od mostu w Jaworzu Górnym do ujścia do Wisły. (Opracowanie własne wg badań przeprowadzonych w 2017r.).
W 2015 roku zostały wykonane badania roślinności Wisłoki na odcinku od źródeł do ujścia Kłopotnicy w miejscowości Osiek Jasielski. Wynikiem przeprowadzonych badań jest opracowanie „Nadrzeczne zbiorowiska roślinne występujące wzdłuż Wisłoki. Część I – odcinek górnego biegu rzeki – od źródeł do ujścia Kłopotnicy w Osieku Jasielskim” wydane przez Fundację Ekologiczną Czysta Wisłoka w Biuletynie Informacyjnym nr 6/2015 (128). W 2016 roku kontynuowano badania na kolejnym, środkowym odcinku rzeki od ujścia Kłopotnicy w Osieku Jasielskim do mostu w Jaworzu Górnym. Wyniki tych badań zostały opisane w Biuletynie Informacyjnym nr 4/2016 (133). Niniejsze opracowanie stanowi trzecią, ostatnią część badań fitosocjologicznych prowadzonych w dolinie Wisłoki i obejmuje odcinek od mostu w Jaworzu Górnym do ujścia do Wisły.
Zapraszamy do szczegółowego zapoznania się z naszym Biuletynem Informacyjnym nr 6/2017 (142) zawierającym ten artykuł. Biuletyn udostępniamy w całości w formie pliku do pobrania (*pdf).
Do pobrania: Biuletyn Informacyjny nr 6/2017 (142)
Od 1 stycznia 2018 r. zgodnie z art. 212 ust. 3 nowego Prawa wodnego - prawa właścicielskie w stosunku do wód publicznych stanowiących własność Skarbu Państwa wykonują:
* Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie - w stosunku do śródlądowych wód płynących oraz wód podziemnych, z wyłączeniem śródlądowych dróg wodnych o szczególnym znaczeniu transportowym;
* minister właściwy do spraw gospodarki morskiej - w stosunku do wód morza terytorialnego oraz morskich wód wewnętrznych;
* minister właściwy do spraw żeglugi śródlądowej - w stosunku do śródlądowych dróg wodnych o szczególnym znaczeniu transportowym.
W szczególności z art. 239 nowego Prawa wodnego wynika, że PGW Wody Polskie są państwową osobą prawną w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Siedzibą tego przedsiębiorstwa jest Warszawa, a w jego skład wchodzą następujące jednostki organizacyjne: KZGW, RZGW, zarządy zlewni oraz nadzory wodne.
Innymi słowy PGW Wody Polskie przejmują zarządzanie wodami na każdym poziomie: lokalnym (nadzór wodny), zlewni (zarząd zlewni), regionu wodnego (regionalny zarząd gospodarki wodnej) oraz dorzecza (Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej).
Wiecej danych na stronie: http://www.pzmiuw.pl/
Poniżej przedstawiono min. zarządzanie zlewnią WISŁOKI w obszarze Rzeszów.
To był jeden z najtrudniejszych spływów w historii - ocenia dyrektor gminnego Ośrodka Sportu i Rekreacji gminy Dębica Krzysztof Lipczyński, który odpowiedzialny był za organizację tegorocznego spływu kajakowego. Poziom wody w Wisłoce był bardzo niski, wiele załóg dopłynęło do mety, ale z dziurami w dnie kajaka. Wisłoka to rzeka górska i podczas ostatniego spływu wielu kajakarzy miało okazję się o tym przekonać. Tym razem woda w rzece była bardzo niska i z dna rzeki na wielu odcinkach wystawały pokaźnych rozmiarów głazy, o które często uderzali pechowi kajakarze. Kłopoty pojawiły się już na samym starcie w Pilźnie gdzie wiele załóg, tuż po wypłynięciu na rzekę, wpadało na ukryte tuż pod powierzchnią wody kamienie. Zaraz po starcie w wodzie wylądowało kilka załóg, podobne przygody spotykały kajakarzy na dalszych odcinkach rzeki. W kajaki dziurawiły się dna i burty, załogi wpadały do wody, na dno szły telefony i inne drobiazgi. Jako jeden z pierwszych na trasę wyruszył komandor spływu i tuż po starcie zaliczył wywrotkę. Jego kajak przewrócił się, a on wpadł do wody. Po nim na rzekę ruszyli inni, i większość obijając się po głazach, pokonywała kilkaset metrów kamienistego odcinka rzeki dopływając do spokojniejszej wody gdzie płynięcie było już łatwiejsze. Niestety, nie wszyscy zdołali wyruszyć na trasę spływu. Jeszcze na starcie wycofał się jeden z kajakarzy, który płynął "jedynką". Zaraz po starcie jego kajak przewrócił się, a kajakarz wpadł do wody. Jak sam przyznał po raz pierwszy wsiadł do kajaka i "było to jak pierwszy raz za kierownicą samochodu". Bez minimalnego doświadczenia „w kajakowaniu” nie było czego szukać tego dnia na Wisłoce. Pod mostem drogowym w Pilźnie wycofała się kolejna załoga, która przedziurawiła kajak. Reszta, często z mniejszymi lub większymi uszkodzeniami w kajakach płynęła dalej do mety pierwszego etapu na tamie w Dębicy. Po drodze jedna z załóg, na wysokości ujścia Ostrej do Wisłoki również zaliczyła wywrotkę. Rzeka na tym odcinku płynie szybko wąskim korytem usianym głazami. Silny prąd przycisnął kajak do brzegu i ten błyskawiczne przewrócił się do góry dnem. Obaj kajakarze wpadli do wody, która na szczęście okazała się niezbyt głęboka chociaż bardzo rwąca.
Od Autora
Do napisania niniejszego artykułu skłoniła mnie duża liczba wizyt internautów do zamieszczonej na niniejszej stronie pracy pt. „Ryby jako bioindykator – wyniki badań ichtiofauny w Wisłoce”, którą wykonałem dla Fundacji w lipcu 2004 roku. W ciągu niespełna dwóch lat witryna ta odwiedzana była blisko 4000 razy co nie ukrywam, w pełni przerosło moje oczekiwania. Niestety nie miałem dotychczas okazji dokonać kolejnego przeglądu składu ichtiofauny tej niezwykle interesującej rzeki, z drugiej zaś strony osobiście przeciwny jestem zbyt częstym ingerencjom w ekosystemy rzeczne, nawet poprzez niezwykle potrzebne badania składu ichtiofauny. Badania takie prowadzić jednak należy nie rzadziej niż raz na 5 lat. Postanowiłem zatem przedstawić wyniki badań z roku 2004 w nieco innym świetle, a także zamieścić dla czytelników bardzo syntetyczną informacje o każdym ze zidentyfikowanych w trakcie badań gatunku ryb. W artykule poniższym postarałem się umieścić dla czytelników informacje dotyczące ryb pod kątem ich zagrożenia i ochrony prawnej w Polsce. Skoncentrowałem się również na występowaniu gatunków uznawanych przez człowieka za „cenne gospodarczo” (pożądane przez człowieka). Nie lubię tego określenia – jest to słowo-twór – wymyślony przez człowieka, który przypisał sobie prawo do uznawania żyjących istot za gorsze i lepsze, potrzebne i niepotrzebne etc. Niemniej jednak uznanie pewnych gatunków za „cenne” w pewien sposób waloryzuje siedlisko, w którym one występują i może przyczynić się w przyszłości do uznania je za interesujące lub warte szczególnego potraktowania. Mam nadzieję, ze takiego szczególnego traktowania doczeka się Wisłoka, a traktowanie to wyrażone będzie wzmożoną troską o losy żyjących w niej organizmów.
Ocena jakości wód w zlewni Wisłoki dokonana na podstawie badań monitoringowych przeprowadzonych w 2016r. - z uwzględnieniem nowych uwarunkowań formalno-prawnych zmieniających sposób klasyfikacji stanu wód.
Decydujące znaczenie dla dokonywania ocen stanu wód mają zmiany wprowadzone Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych z dnia 21 lipca 2016r. (Dz.U. 2016, poz. 1187). Przepisy tego rozporządzenia (zwanego „rozporządzeniem klasyfikacyjnym”) wprowadzają istotne zmiany w klasyfikacji wskaźników fizyko-chemicznych oraz stanu chemicznego. W szczególności ustanawiają one nowe wartości dopuszczalne dla każdego typu wód. W stosunku do poprzednio obowiązujących, wartości dopuszczalne uległy zróżnicowaniu i zaostrzeniu.
Nowe postanowienia, istotne dla metodyki oceny stanu wód, wprowadza także Plan Gospodarowania Wodami w Dorzeczu Wisły na lata 2016-2021(Dz.U. 2016, poz. 1911). M.in. zdefiniowano w nim 2 procedury obowiązujące w ocenie stanu wód i określono zasady ich stosowania.
Zastosowanie przedstawionych wyżej nowych przepisów prowadzi nieuchronnie do różnego stopnia niespójności z dotychczas stosowanymi metodykami i do porównywania wyników oceny jakości wód Wisłoki w 2016r. z wynikami ocen sporządzonych w latach poprzednich należy podchodzić z dużą ostrożnością.
Zapraszamy do zapoznania się z Biuletynem informacyjnym nr 01/2017 (137) zawierającym ocenę jakości wód w zlewni Wisłoki w roku 2016 wg badań monitoringowych w punktach pomiarowo-kontrolnych.
Biuletyn dostępny jest w całości w formie pliku do pobrania w zakładce „CZYSTOŚĆ WISŁOKI” MENU GŁÓWNEGO.
W piątek 23 czerwca zakończy się rok szkolny, a już dzień potem Wisłoką znów popłyną kajaki. W sobotę 24 czerwca odbędzie się XVII już spływ kajakowy tą piękną rzeką.Kajaki Wisłoką pływały nie tylko w ostatnich latach, ale również przed wojną i po niej. W okolicach mostu na ul. Kościuszki w Dębicy jeszcze w latach 70- tych ubiegłego wieku funkcjonowała przystań kajakowa gdzie można było wypożyczyć sprzęt i popływać po rzece. - To były stare drewniane kajaki, dość wrażliwe na wszelkiego rodzaju przeszkody które można było spotkać w rzece – wspominał nieżyjący już Wacław Studzienko, który był zapalonym kajakarzem i w tych czasach Wisłoką pływał wielokrotnie. Niestety, sprzęt się zużywał a nowego nie było i powoli przystań zniknęła z krajobrazu miasta.
Kajaki zniknęły z Wisłoki, co nie znaczy, że w okolicach Dębicy nie można było popływać na kajakach. Za czasów KRP Igloopol w Straszęcinie utworzono ośrodek wypoczynkowy i zalew na Grabiniance poprzez spiętrzenie wody w rzece. Utworzony w ten sposób został całkiem spory zbiornik wodny, i co ważne dla kajakarzy, na odcinku kilku kilometrów od niego w górę rzeki został podniesiony poziom wody. Pozwoliło to swobodnie pływać kajakami od Straszęcina aż prawie do odległej o dobrych pięć kilometrów Głowaczowej z czego korzystali licznie wypoczywający tu goście. Do Straszęcina prowadziła nawet z Dębicy linia trolejbusowa dla ułatwienia komunikacji z miastem. Wszystko to sprawiało, że ośrodek tętnił życiem a na Grabiniance kajaki stały się codziennością. Po upadku Igloopolu ośrodek przechodził różne koleje losu, nigdy jednak nie reaktywowano przystani kajakowej a sam zalew jest dziś zaniedbany i zarośnięty. Zlikwidowana została również linia trolejbusowa, podobnie jak cały KRP Igloopol.Innym miejscem gdzie można było popływać na kajaku była Chotowa. Tam swój ośrodek wypoczynkowy w okresie PRL-u miała Wytwórnia Urządzeń Chłodniczych w Dębicy.
© Copyright 2023 Czysta Wisłoka FE